Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1150: Νέοι Κανόνες για τις Επιγραμμικές Πλατφόρμες

O Kανονισμός (ΕΕ) 2019/1150 αλλάζει ριζικά τους κανόνες του ηλεκτρονικού επιχειρείν, ρυθμίζοντας τις πρακτικές των επιγραμμικών (“online”) πλατφορμών διαμεσολάβησης, όπως των αγορών ηλεκτρονικού εμπορίου, των παρόχων φιλοξενίας εφαρμογών λογισμικού, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των μηχανών αναζήτησης.

Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1150 («Κανονισμός») εισάγει για πρώτη φορά κανόνες για την ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ επιγραμμικών πλατφορμών και επιχειρηματικών χρηστών. Ήδη από την υιοθέτησή του τον Ιούλιο του 2019, ο Κανονισμός έχει τεθεί απευθείας σε εφαρμογή στην Ελληνική νομοθεσία.

Ο Κανονισμός ρυθμίζει μεγάλο μέρος της ψηφιακής οικονομίας, επηρεάζοντας σχεδόν 7.000 επιγραμμικές υπηρεσίες διαμεσολάβησης που λειτουργούν στην ΕΕ,οι οποίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:

Παρόχους Επιγραμμικών Αγγελιών καιΠλειστηριασμών,

• Αγορές Ηλεκτρονικού Εμπορίου,

• Καταστήματα Εφαρμογών Λογισμικού,

• Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, και

• Μηχανές Αναζήτησης

Οι νέοι κανόνες απαγορεύουν αθέμιτες πρακτικές, όπως αναιτιολόγητες αλλαγές στους διαδικτυακούς όρους και προϋποθέσεις, προβλέπουν την τήρηση διαφανούς κατάταξης και εσωτερικών μηχανισμών διεκπεραίωσης καταγγελιών καθώς και την δυνατότητα εγκεκριμένων αντιπροσωπευτικών οργανώσεων και ενώσεων να εκπροσωπούν δικαστικά τους επιχειρηματικούς χρήστες.

Οι διαδικτυακές πλατφόρμες θα πρέπει να εναρμονίσουν τις πρακτικές και τους συμβατικούς τους όρους με τους νέους κανόνες έως τις 12 Ιουλίου 2020, ότε και τίθεται η έναρξη ισχύος του Κανονισμού.

Ο Κανονισμός αναμένεται να έχει αντίκτυπο και στον τομέα του ελληνικού ηλεκτρονικού εμπορίου, όπου επίσης επικρατούν σταδιακά οι ηλεκτρονικές αγορές.

Πεδίο Εφαρμογής

Στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού εμπίπτουν οι πάροχοι υπηρεσιών επιγραμμικής διαμεσολάβησης και διαδικτυακών μηχανών αναζήτησης («Πάροχοι»), που προσφέρουν υπηρεσίες σε επιχειρηματικούς χρήστες εγκατεστημένους στην ΕΕ, εφόσον οι τελευταίοι επίσης προσφέρουν αγαθά / υπηρεσίες σε καταναλωτές εγκατεστημένους στην ΕΕ, τουλάχιστον για μέρος της της συναλλαγής, ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασης των εν λόγω Παρόχων. Στις παραπάνω υπηρεσίες περιλαμβάνονται επίσης και υπηρεσίες που έχουν ως στόχο να διευκολύνουν την εκκίνηση απευθείας συναλλαγών μεταξύ επιχειρηματικών χρηστών και καταναλωτών, ανεξάρτητα από το εάν οι συναλλαγές συνάπτονται τελικά στο διαδίκτυο ή αν αφορούν καταβολή χρημάτων.

Όροι και Προϋποθέσεις

Σύμφωνα με τον Κανονισμό, οι Πάροχοι φέρουν τις ακόλουθες υποχρεώσεις αναφορικά με τους Όρους και τις Προϋποθέσεις των πλατφορμών τους:

• Το κείμενο των Όρων και Προϋποθέσεων πρέπει να είναι σε απλή και κατανοητή γλώσσα, εύκολα προσβάσιμο για τους επιχειρηματικούς χρήστες ακόμη και στο προσυμβατικό στάδιο και να είναι διαφανές όσον αφορά κάθε πρόσθετο δίαυλο προώθησης ή πρόγραμμα διαφήμισης που οι Πάροχοι ενδεχομένως χρησιμοποιούν για να προωθήσουν τα εν λόγω προϊόντα/υπηρεσίες.
• Κάθε τροποποίηση των Όρων και Προϋποθέσεων πρέπει να κοινοποιείται στους επιχειρηματικούς χρήστες και να μην υλοποιείται πριν από τη λήξη της περιόδουπροειδοποίησης. Η τελευταία διαρκεί τουλάχιστον 15 ημέρες από την ημερομηνία κοινοποίησης στον χρήστη.
• Τυχόν τροποποιήσεις των Όρων και Προϋποθέσεων δεν πρέπει να έχουν αναδρομική ισχύ και πρέπει να περιλαμβάνουν πληροφορίες για τις προϋποθέσεις τερματισμού της συμβατικής σχέσης από την πλευρά του επιχειρηματικού χρήστη.

Περιορισμός, Αναστολή και Διακοπή

Σε περίπτωση που σκοπεύουν να περιορίσουν ή να αναστείλουν την παροχή των υπηρεσιών τους σε συγκεκριμένο επιχειρηματικό χρήστη, οι Πάροχοι πρέπει να αιτιολογούν την απόφασή τους πριν ή κατά την έναρξη ισχύος του περιορισμού / αναστολής. Σε περίπτωση διακοπής, η αιτιολόγηση αυτή πρέπει να κοινοποιείται τουλάχιστον 30 ημέρες πριν από την έναρξη ισχύος αυτής.

Διαφάνεια Κατάταξης

Οι Πάροχοι υποχρεούνται να περιγράφουν στους Όρους και τις Προϋποθέσεις τους τις κύριες παραμέτρους, που καθορίζουν την κατάταξη των επιχειρηματικών χρηστών, προκειμένου οι τελευταίοι να είναι σε θέση να βελτιώνουν την παρουσίαση ή τα χαρακτηριστικά των αγαθών και των υπηρεσιών τους. Η περιγραφή πρέπει επίσης να περιλαμβάνει επεξήγηση κάθε δυνατότητας των επιχειρηματικών χρηστών να επηρεάζουν ενεργά την κατάταξη έναντι αμοιβής καθώς και τις σχετικές επιπτώσεις. Οι παράμετροι μπορεί να περιλαμβάνουν γενικά κριτήρια, διαδικασίες, συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ενσωματωμένα σε αλγόριθμους ή άλλους μηχανισμούς που χρησιμοποιούνται σε σχέση με την κατάταξη.

Όταν δεν υπάρχει συμβατική σχέση μεταξύ των Παρόχων επιγραμμικών μηχανών αναζήτησης και των χρηστών εταιρικών ιστότοπων, η ανωτέρω περιγραφή θα πρέπει να είναι διαθέσιμη στο κοινό σε μια προφανή και εύκολα προσβάσιμη θέση στη σχετική μηχανή αναζήτησης. Χώροι ιστότοπων που απαιτούν από τους χρήστες σύνδεση ή εγγραφή, δεν λογίζονται ως εύκολα διαθέσιμοι στο κοινό κατ’ αυτήν την έννοια.

Οι Πάροχοι δεν υποχρεούνται να αποκαλύπτουν τη λεπτομερή λειτουργία των μηχανισμών κατάταξης, συμπεριλαμβανομένων τυχόν σχετικών αλγορίθμων.

Διακριτική Μεταχείριση

Οι Πάροχοι πρέπει να παρέχουν περιγραφή κάθε τυχόν διακριτικής μεταχείρισης σε σχέση με προϊόντα ή υπηρεσίες, που προσφέρονται σε καταναλωτές μέσω των υπηρεσιών τους είτε από τον ίδιο τον Πάροχο είτε από επιχειρηματικούς χρήστες.
Η περιγραφή πρέπει να αναφέρει τους βασικούς οικονομικούς, εμπορικούς ή νομικούς λόγους για την διακριτική αυτή μεταχείριση. Προς το σκοπό αυτό, οι Πάροχοι πρέπει να περιγράφουν κάθε ειδικό μέτρο διακριτικής μεταχείρισης σε σχέση με την παροχή πρόσβασης σε δεδομένα που παρέχουν οι επιχειρηματικοί χρήστες ή οι καταναλωτές κατά τη χρήση των υπηρεσιών, την παροχή ειδικών ρυθμίσεων κατάταξης και τυχόν αμοιβή που χρεώνεται για τη χρήση των εν λόγω υπηρεσιών ή λειτουργιών και τεχνικών διεπαφών, που συνδέονται άμεσα ή παρεπόμενα με τις εν λόγω υπηρεσίες.

Πρόσβαση σε δεδομένα σε (μη) συγκεντρωτική μορφή

Οι Πάροχοι υποχρεούνται επίσης να περιγράφουν τυχόν τεχνικούς / συμβατικούς όρους για την πρόσβαση σε προσωπικά ή άλλα δεδομένα σε συγκεντρωτική ή μη μορφή, συμπεριλαμβανομένου του πεδίου εφαρμογής της εν λόγω πρόσβασης, που επιφυλάσσουν για τους ίδιους, τους επιχειρηματικούς χρήστες ή τρίτα μέρη.

Τα εν λόγω δεδομένα αναφέρονται σε πληροφορίες που παρέχουν οι επιχειρηματικοί χρήστες ή οι καταναλωτές για τη χρήση των επιγραμμικών υπηρεσιών διαμεσολάβησης ή που δημιουργούνται μέσω της παροχής των εν λόγω υπηρεσιών, όπως αξιολογήσειςκαι επισκοπήσεις.

Η περιγραφή μπορεί να αναφέρεται σε γενικές συνθήκες πρόσβασης και δεν είναι απαραίτητο να προσδιοριστούν εξαντλητικώς τα πραγματικά δεδομένα ή οι κατηγορίες δεδομένων. Σε περίπτωση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, ισχύουν επίσης οι διατάξεις του κανονισμού 2016/679, της οδηγίας 2016/680 και της οδηγίας 2002/58.

Επίλυση Διαφορών

Οι Πάροχοι πρέπει να διαθέτουν εσωτερικό σύστημα διεκπεραίωσης καταγγελιών, που να είναι εύκολα προσβάσιμο και δωρεάν για τους επιχειρηματικούς χρήστες ως μέσο επίλυσης καταγγελιών εντός εύλογου χρονικού διαστήματος. Οι πληροφορίες σχετικά με την πρόσβαση και τη λειτουργία του συστήματος αυτού πρέπει να περιλαμβάνονται στους Όρους και Προϋποθέσεις. Οι ίδιες πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την αποτελεσματικότητα του συστήματος αυτού, πρέπει να παρέχονται επίσης δημόσια, να επαληθεύονται και να ενημερώνονται ετησίως.

Επιπλέον, οι Πάροχοι πρέπει να ορίζουν στους Όρους και Προϋποθέσεις τους τουλάχιστον δύο διαμεσολαβητές για την εξωδικαστική επίλυση διαφορών με τους επιχειρηματικούς χρήστες ως προς τυχόν διαφορές που προκύπτουν από την παροχή υπηρεσιών επιγραμμικής διαμεσολάβησης, συμπεριλαμβανομένων των καταγγελιών που δεν επιλύθηκαν στο πλαίσιο του εσωτερικού συστήματος διεκπεραίωσης καταγγελιών. Οι εν λόγω διαμεσολαβητές θα πρέπει να είναι αμερόληπτοι, ανεξάρτητοι και εύκολα προσβάσιμοι, καθώς και σε θέση να παρέχουν τις υπηρεσίες τους στη γλώσσα που διέπει τη συμβατική σχέση των εμπλεκόμενων μερών. Οι Πάροχοι υπηρεσιών επιγραμμικής διαμεσολάβησης που συνιστούν μικρές επιχειρήσεις (λιγότερο από 50 μέλη του προσωπικού και δημιουργούν < €10.000.000 κύκλο εργασιών) απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή.

Τέλος, οργανώσεις που έχουν συσταθεί σύμφωνα με το δίκαιο κράτους μέλους και είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα καθώς και ενώσεις που έχουν έννομο συμφέρον να εκπροσωπούν επιχειρηματικούς χρήστες, μπορούν να εκπροσωπούν δικαστικά τους τελευταίους αναφορικά με κάθε παράβαση των διατάξεων του Κανονισμού έναντι οποιουδήποτε Παρόχου. Το ίδιο ισχύει και για τους δημόσιους φορείς που τους έχει ανατεθεί η υπεράσπιση των συλλογικών συμφερόντων των επιχειρηματικών χρηστών ή η διασφάλιση της τήρησης του Κανονισμού.